Martin Mystere’deki Mandrake göndermeleri:
Çizgi roman araştırmacısı Lami Tiryaki, bu yazısında Martin Mystere'deki Mandrake göndermelerini işliyor. Yazının sonunda Lami Tiryaki hakkında bilmek isteyebilecekleriniz de yer alıyor.
Alfredo Castelli’nin Lee Falk, Alex Raymond gibi klasik çizgi romanların büyük ustalarına hayranlığı aşikardır. Usta, kahramanlarını gerek yaratırken gerek hikayelerini oluştururken bu üstatların yaratılarından bir hayli etkilenmiş. Benzer şekilde ustalık eseri Martin Mystere’yi yaratırken birebir Mandrake’den esinlenmiş. Karakter seçimi ve evreni olarak Mandrake’nin yapısını birebir aktarmış. Mandrake ne kadar okumuş kültürlü biriyse Martin de profesördür.
Mandrake’nin polis şefi, klasik Batman’deki Komiser Gordon’la bizim Hulusi Kentmen’den aşırmadır ? Mandrake’nin bir dediğini iki etmeyen bu sevimli karakteri, Martin’de Müfettiş Travis olarak okuruz. Yine Mandrake’nin Inter-Intel’in şefi ve bizzat asçısı Hojo ile birlikteliğini Martin’de biraz daha komplike biçimde Başka Bir Yer’in başkanı Chris Tower ile olan maceralarında görmek mümkündür. Magnon’un karşılığı derseniz artik o kadarını Castelli bile kullanmamıştır. Mandrake bu yönüyle esinlenilemez bir konumdadır!.. Mandrake’nin yıllar boyu -nisanlısı ya da sevgilisi her neyse- Narda’ya karşılık yine uzatmalı nisanlı rolünde Diana iyi bir Narda eşidir.
Castelli bu konudaki esinlenmesini “Condominium veya Donald Trump Dünyayı Nasıl Kurtardı?” isimli 1990 yılı Almanak öyküsünde açık seçik belli etmiştir. Hikaye Mandrake ve Lee Falk’a açık bir saygı duruşudur. Başka boyuta geçen adamlarımızın karsılaştığı karakterlerin karmaşık isimleri tipik Mandrake terminolojisidir. Ortam, paralel boyut, dünyamıza açılan kapı hep Mandrake’de okuyup sevdiğimiz gizemli temalardır.
"Lami Tiryaki" kimdir?
1968 Ankara doğumlu. Çizgi roman okumaya, dokuz yaşında, Zagor'la başladı.
Martin Mystere’deki Mandrake göndermeleri:
 |
| Mandrake ve Abdullah |
Mandrake, Lee Falk'in, bence, en güzel çalışmasıdır. Çocukluğumun Alacakaranlık Kuşağı hikayelerini Mandrake’de okurdum. Tay Yayınları’nın güzel edisyonu, nefis kapakları ve tuhaf maceralarıyla Mandrake, Kızılmaske’den bir adım önde giderdi hep. Fantom da iyiydi, gizemliydi filan ama Mandrake bir başkaydı. Bütün tuhaf olayları mıknatıs gibi üzerine çeker, ülkenin polis teşkilatı olsun, özel suç savaşçısı örgütleri olsun(Inter-Intel) onun hizmetindeydi. Merkezi Galaksi İmparatoru bile kahramanımızın hikayelerinde destek görevi görürdü.
Kimin karısı (Narda ile artik evliler) evrenin tescilli en güzel kadınıdır ki? Melon şapkalı bu asil kahramanın hikayelerinin yeniden yayınlanacağı hakkındaki dedikodular bile beni gerçekten heyecanlandırıyordu. Ancak Mandrake’nin yeni maceralarını ne zaman okuyacağız ya da okuyabilecek miyiz diye soranlara bir şekilde Mandrake’nin modern maceralarını zaten her ay okuduğumuzu söylüyordum.
***
 |
| Alfredo Castelli |
 |
| Lee Falk |
Tuhaf olayları Alacakaranlık Kuşağı hikayelerini üstlerine çekmekte ikisi de birbirleriyle yarışır gibidir. Mandrake, Tibet’te Sihirbazlık Akademisi’nde ustası(ve dahi babası) Theron’un öğretileriyle yetişmiştir. Martin’de Tibet’te Kut Humi’nin dergahında eğitim görmüştür. Sihirbazlık Akademisi’nde Mandrake’nin can düşmanı olarak yetişen Lucifer(Okton veya Kobra), Martin’de Sergei Orloff olarak modernize edilmiş bir karakter olarak karsımıza çıkar.
 |
| Martin Mystere ve Java |
 |
| Abdullah |
Ve en büyük benzerlik; Abdullah-Java. Dünyanın en güçlü adamı Abdullah (Lothar) ile gizemli Neanderthal adamı Java arasındaki benzerlik ve bas kahramanla olan dostlukları bu kadar çıkarımdan sonra şaşırtıcı değildir artik.
Evet, gerek hikayeleri, gerekse karakterlerin nahifliği itibariyle artik fantastik zamanların büyülü kahramanı Mandrake’nin modernize olmuş hali, Martin Mystere’dir. Tuhaf olaylar, uzaylılar, arkeolojik gizemler, büyüler, özel güçleri olan insanlar vb tüm hikayeleri Mandrake’nin büyülü evreninde çocukluğumuzda izleyip büyülendikten sonra Martin’de gerçek dünyadaki yansımalarını görüp okuyoruz yıllardır.
Castelli bu konudaki esinlenmesini “Condominium veya Donald Trump Dünyayı Nasıl Kurtardı?” isimli 1990 yılı Almanak öyküsünde açık seçik belli etmiştir. Hikaye Mandrake ve Lee Falk’a açık bir saygı duruşudur. Başka boyuta geçen adamlarımızın karsılaştığı karakterlerin karmaşık isimleri tipik Mandrake terminolojisidir. Ortam, paralel boyut, dünyamıza açılan kapı hep Mandrake’de okuyup sevdiğimiz gizemli temalardır.
Lee Falk iyi ki Mandrake’yi yaratmış. Bizi hala büyülemeye devam ediyor. Ve Castelli’ye Martin Mystere gibi günümüzün en etkileyici kahramanlarından birini yaratması için ilham vermiş. Umarım her ikisinin birden yayınını görüp okumak ta nasip olur.
"Lami Tiryaki" kimdir?1968 Ankara doğumlu. Çizgi roman okumaya, dokuz yaşında, Zagor'la başladı.
1991'de Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kimya Bölümü'nü bitiren Tiryaki; deterjan, ilaç ve boya üretiminde geçen iş hayatı boyunca çizgi romanlardan ve bilim kurgudan hiç kopmadı. Şimdilerde eşi, kızı, çizgi romanlar ve sporla dolu muhteşem bir hayatı var.
Yorumlar
Çok teşekkürler. Haklısınız, ben de Martin Mystere hayranı olduğum halde fark edememiştim bu benzerlikleri.
Bu arada çizgi roman hakkında bizlere öğreteceği daha çok şey olan Tiryaki'nin, çok yakında, başka yazıları da Kültürel Güncel'de yer alacak, bir aksilik olmazsa.